Örtünme, insanoğlunun zaruri ihtiyacıdır. İnsanoğlunun varoluşuyla, örtünme ihtiyacı da ortaya çıkmıştır. Örtünme, insanların hava muhalefetine karşı, korunmalarıyla beraber mahrem yerlerinin örtünmesiyle ihtiyacı haline gelmiştir. İnsanoğlunun varoluşundan günümüze kadar örtünme de, çok büyük değişiklikler ve gelişmeler olmuştur.
İlk çağlarda havyan derisinden, ağaç kabuklarından, dayanıklı otlardan örtünme yapılmaktaydı. Daha sonraları cinsiyet ayırmaksızın, erkek ve kadınlar çarşaf ve benzeri örtüler şeklinde yapılmış bezlerden kıyafetler oluştu. Zaman ilerledikçe bunlar iki kollu entariye dönüştü, uzun yıllar kadın ve erkekler entari giymekteydi. Bugünkü ismiyle donun, pantolonun yerini alan bol kesimden yapılmış şalvar türleri giyilmekteydi.
Zaman ilerledikçe, şalvarın ve pantolonun türleri çıkmaya başladı. Üst giyim olarak pelerin ve abanın yerini; ceket, manto, palto ve kaban aldı. Görüyoruz ki; zaman ilerledikçe giyim, insanoğlunun ihtiyacına göre şekil ve kullanış açısından çeşitlilik kazandırmıştır.
Dünyamızda kıtalar arasında çok farklı iklimler izlenmektedir, dolayısıyla iklim şartlarına ve mevsimlere göre, giysi türleri değişmektedir. Zaman ilerledikçe cinsiyete göre de giyim türleri, belirleyici olmuştur.
Giyim türlerinin bazıları, kıtalara ve ülkelere göre belirleyici olmuştur. Normal giysiler, iç çamaşırlar, mesleki, yöresel, ev, eğlence, milli, dini sembolize eden kıyafet türleri vardır. Zaruri ihtiyaçlar doyum noktasına geldikten sonra, hangi ürün olursa olsun o ürünün lüksü düşünülür, yani burada moda başlar.
Dünyada ki bütün sektörleri sıraladığımız da, tekstil ve hazır giyim sektörü dördüncü sırayı almaktadır:
- Tarım ve hayvancılık
- Sağlık
- Barınma
- Tekstil ve Hazır Giyim
Ve görüyoruz ki; binlerce sektör arasında 4’ncü sırada yer almaktayız.
Dünyada ve ülkemizde, (gelişmiş ülkelerde) zaman içinde zaruri ihtiyaçların dışında tekstil ve hazır giyimde moda akımı yavaş yavaş başladı.
Moda akımının başlamasıyla, gelişmiş ülkeler de 1. ve 2. Dünya Savaşları bu moda akımını frenlemiştir. Bu savaşlardan dolayı gelişmiş ülkelerin büyük bir bölümü, maddi ve manevi zorluklar yaşamıştır.
2. Dünya Savaşından sonra, süratle gelişmiş ülkelerde moda akımı tekrar alabildiğine ilerlemiştir. Ülkemizde ise, 1960’lardan sonra gerçek anlamda yavaş yavaş moda akımı başlamıştır. Ülkemizde gümrük duvarları olması münasebetiyle, ithalat yapılmamaktaydı. Ülke de üretilenleri yine ülkemizde tüketmekteydik. Gümrük duvarlarının olması nedeniyle uluslararası düzeyde (kalite de) mal üretemiyorduk, ayrıca fiyatlarda dünya fiyatlarının üstündeydi. Arz az, talep çoktu. 1984 yılından sonra yavaş yavaş gümrük duvarlarının kalkmasıyla uluslararası kalitede ve fiyata mal üretmeye başladık, dolayısıyla dış ticareti yani ihracatı harekete geçirdik. Ciddi anlamda bu tarihten sonra ülkemiz tişört (üst grup) ve non-denim, denim ihracatı yapmaya başladı. Ve öyle bir duruma geldi ki; sektörler arasında tekstil ve hazır giyim birinciliği hiçbir sektöre kaptırmadı. Yıllar ilerledikten sonra hazır giyimi ayrı, tekstili ayrı olarak değerlendirdiler. Bu durumdan dolayı otomotiv ihracatı 1’nci sırayı aldı; oysa, otomotiv sektörü yüzde 65- 70 civarında ithalata bağımlıdır. Bu durumu göz önüne aldığımızda, yine 1’nci sektör tekstil ve hazır giyim sektörüdür. Hazır giyim ve tekstil sektörünü bu kadar başarılı kılan faktörleri aşağıda sıralamaktayım:
- Hazır giyim sektöründe, kapital değil emeğin yoğun olması
- Ülkemizin genç bir nüfusa sahip olması
- Usta-çırak ilişkilerine dayalı bir altyapının olması
- Uzun yıllar ülkemizde, Kız Meslek Liselerin olması
- Ermeni ve Süryani vatandaşlarımızın bu sektörde bilgi ve becerilerinin had safhada olması, dolayısıyla eğitim kurumu gibi usta-çırak ilişkilerini bir sonraki nesile aktarması
- Sümerbank’ın tekstilde olsun, hazır giyimde olsun, sektöre nitelikli kalifiye eleman yetiştirmekte çok büyük hizmetleri olmuştur.
- Coğrafi konumumuz (Avrupa’ya yakın olmamız)
- Becerikli ve yaratıcı bir millet olmamız
- Bir pamuk ülkesi olmamız
Yukarıdaki nedenlerden dolayı, hazır giyim ve tekstilde başarılı olmuşuz. Gelecekte hazır giyim ve tekstilde dünyada rahatlıkla ilk 4 veya 5’ te oluruz. Ülkemizde ve dünyada hazır giyim ve tekstilin geleceği çok parlaktır.
Hazır giyim sektörü, alabildiğine doyumsuz bir sektördür. Tıpkı, gıda sektörü gibidir! Doyumsuzluğu moda akımından gelmektedir: insanlar mutlu olmak için çalışırlar ve yaşarlar, mutlu insan üretken olur. Dolayısıyla da başarılı olur. Görüyoruz ki, hoşumuza giden giyimler mutluluk hormonumuzu dürtüklüyor! Dürtükledikçe de, üretken ve başarılı oluyoruz. Bireylerin başarılı olması ülkeyi başarılı kılmaktadır.
Hazır giyim sektörü günümüzde artık ürünü ürünle eskitmektedir (modayla). Gardıroplar alabildiğine dolup taşıyor! Orta halliler de bile, ikinci gardırop oluşmaktadır. Çılgınca, doyumsuzca alabildiğine büyük bir tüketimle karşı karşıyayız. Bu tüketim de ülke ekonomilerini, dolayısıyla dünya ekonomisini pozitif olarak harekete geçirmektedir. Zaten ekonominin kuralı da, tüketim döngüsü (üretim ve tüketim) üzerine kurulmuştur.
İstanbul 2018
VEYSİ BALİN
Yukarıdaki metinden noterler kanunun doksanıncı maddesine göre alıntı yapılamaz
hiçbir yerde kullanılamaz, hakları saklıdır.